کوه سبلان در 35 کیلومتری غرب شهر اردبیل و 25 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان مشگینشهر واقع است. از لحاظ تقسیمات اداری استان اردبیل، این کوه در مرز بین بخش مرکزی شهرستان اردبیل و بخش لاهرود شهرستان مشگین شهر واقع می باشد.
رشته کوه آتشفشانی خاموش سبلان از دره قره سو در شمال غرب اردبیل شروع و در جهت شرقی – غربی به طول 60 کیلومتر و عرض تقریبی 48 کیلومتر تا کوه قوشاداغ در جنوب اهر ادامه می یابد. مخروط آتشفشانی سبلان از نوع چینه ای است که گدازه های آن سطحی معادل 1200 کیلومتر مربع را اشغال کرده اند. مخروط سبلان ساختمان مرکزی عظیمی است که بر روی یک سیستم هورست با روند شرقی – غربی قرار گرفته است.
سبلان سومین قله بلند ایران پس از دماوند و علم کوه و یک کوه آتشفشانی غیرفعال است. ارتفاع قله این کوه ۴۸۱۱ متر است و در بالای قله آن دریاچه کوچکی قرار دارد. سبلان به خاطر آبگرمهای طبیعی دامنه کوه، طبیعت تابستانی زیبا و پیست اسکی آلوارس مورد توجه گردشگران است. همچنین برخی کوه سبلان را محل بعثت پیامبر ایران، زرتشت، می دانند و از این نظر مکانی مقدس و مورد احترام است که حتی در میان بومیان و عشایر منطقه به نام آن قسم یاد می شود.
کوهستان سبلان به طور کلی سه قله معروف دارد، قله بزرگ آن به سلطان مشهور است و دو قله دیگر آن به هرم و کسری مشهورند. کوه سبلان از مجموعهای از ارتفاعات متعدد تشکیل شده که به موازات ارسباران ولی اندکی در شرق آن کشیده شده است. امتداد آن شرقی–غربی است و از شرق و شمال و جنوب کوهی به نام قوشه داغ آنرا به رشته کوه ارسباران متصل میکند. در جنوب آن کوه بزقوش، که از سمت جنوب غربی به کوهستان سهند مربوط است، کشیده شده است. قسمت شرقی کوه سبلان به قله آتشفشان سبلان که در بلندای ۴۸۱۱ متری قرار دارد، منتهی میشود. تمام قلههای سبلان در همهٔ ایام سال پوشیده از یخ و برفهای دائمی هستند.
سبلان در میان ترک زبانان محلی ایران “ساوالان”و نزد تالش زبانان سفلون خوانده می شود، که در طول تاریخ با توجه به تغییر مذاهب حاکمه، معانی مختلف و گاه متضادی به آن نسبت داده شده است که ردیابی این تغییرات با توجه به مقاصد سیاسی پشت پرده ی حکومت های پیشین و معدوم نمودن مدارک و مستندات توسط اعراب، کار پیچیده ای است.
البته در زبان تالشی س با فتحه یعنی سر وا یعنی برف لون یعنی لانه سفلون یعنی جایی که سرش لانه برف است برخی نیز بر این عقیده اند که میان ساو و سو (ابتدای واژه ی سوشیانس ( رابطه ی معناداری وجود دارد
قله سبلان به شماره ۱۹۴۹۶/۱۲ در فهرست آثار طبیعی ملی کشور به ثبت رسیده و سند مالیکت آن از ارتفاع بالای سه هزار و ۶۰۰ متری قله سبلان به وسعت شش هزار و ۲۰۰ هکتار به نام سازمان حفاظت محیط زیست صادر شده است
4 دیدگاه
رافق مجتهدزاده خیاوی, August 28, 2014 at 4:38 pm
با سلام.
از زحمات بی بدیلی که در مورد معرفی مشگین شهر کشیده اید کمال تشکر را دارم. ضمنا در صورتی که به هرگونه اطلاعات اضافی در مورد مشگین شهر نیاز داشتید بنده در خدمتتان خواهم بود.
در مورد وجه تسمیه ساوالان چند قول معرف است که مختصرا عرض می کنم.
ساو+آلان= ساو به معنای وحی است و آلان پسوند مکان دریافت. عقیده بر این بوده که عبادتگاه زرتشت کوه ساوالان بوده است و چون محل وحی است بدین نام مشهور گشته است. همانطور که مطلع هستید اسناد تاریخی و مذهبی گمانه زنی هایی در مورد مدفون بودن حضرت زرتشت در منطقه ساوالان انجام داده اند.
سو+ اُلان= سو به معنای آب و اُلان تقریبا به معنای “هست” است که ترکیب معنای مکانی که در آنجا آب وجود دارد را می دهد. این نیز اشاره به چشمه های بیشماری دارد که در دامنه ساوالان موجود است و بیشتر در شهر سرعین به عنوان آبهای گرم معدنی و همچنین در مشگین شهر در چندین منطقه چوشیده است که مشهورترین آن قینرجه است که گرمترین آب معدنی جهان است.
وجه تسمیه های دیگر چندان در میان کارشناسان و اهالی مورد وثوق نیست
با تشکر
مدیر سایت گردشگری مکانبین, August 28, 2014 at 5:11 pm
ای جان سپاس از توجه و اطلاعات خوب شما
نفس کشیدن در زیر سقف آسمانی که هم وطنان خوشدلی چون شما نفس می کشند مایه مباهات ماست
اكبرانصاري, June 9, 2015 at 11:41 am
با سلام
مشكين شهر (خياو) داراي اماكن ديدني طبيعي و تاريخي زياديه
كه ميتونين تو سايت معرفي كنين
آبهاي گرم: قينرجه.شابيل.موييل.وله زير.ملك سويي.قوتورسويي …
آبشارها: گورگور. كركري …
درياچه ها: طاووس گلي . آت گولي. سبلان …
دره ها: دره شيروان. تنگ. كپز
جنگلها: جنگل حاتم. فندقلو. ديمولي. پارك جنگلي
مكانهاي تاريخي: شهريري. بينه لر. روستاي انار. روستاي كوجنق…
مدیر سایت گردشگری مکانبین, June 15, 2015 at 9:58 am
حق با شماست اکبر عزیز مشکل ما نبود اطلاعات، عکس، و یافتن پین روی نقشه گوگل مپ هست برای راه اندازی تمامی این مکان ها به همت اهالی و جوانان و علاقمندان این خطه نیازمندیم تا این مطالب و عکس را برای ما ارسال کنند تا در سایت گردشگری ایران – مکانبین ثبت کنیم